Waar het bij scholen vaak mis gaat op gebied van ICT is dat de school de ICT op een verkeerde manier implementeert. De trend is tegenwoordig dat scholen de druk voelen vanuit de maatschappij om van alles aan te schaffen. iPads, Beebots, kisten om mee te programmeren; allemaal impulsaankopen. Begrijp mij niet verkeerd, het is een logische stap. Als school wil je uitstralen dat je met de tijd meegaat, maar je kan beter deze professionaliteit uitstralen door op de correcte manier ICT te implementeren. Ik ben zelf van mening dat openheid naar de buitenwereld (ouders) een goede zaak is. Zo weten ouders dat er aan gewerkt wordt en kunnen zij misschien, wanneer gevraagd, iets toevoegen in dit proces.
Waar het bij scholen vaak mis gaat op gebied van ICT is dat de school de ICT op een verkeerde manier implementeert. Het vier in balans-model heeft op een gestructureerde manier weergegeven op welke manier en met welke randvoorwaarden een school ICT moet implementeren. Kennisnet (2015) schreef hier een sterk artikel over.
Kennisnet (2015)
Op een school moet een visie duidelijk geformuleerd zijn. Wat willen we met ICT, hoe gaan we het toepassen en wat is vooral ook het doel, de missie, van gebruik van ICT op de school? Vervolgens kan een school gaan werken aan deskundigheid. Scholing, aanschaffen van producten die voldoen aan de visie etc. Dan kan de implementatie in het onderwijs plaatsvinden. De producten zijn aangeschaft en zorgen voor een goed gebruik van de ICT. Essentieel is wel dat de school een goede infrastructuur heeft om met de producten te werken. Denk aan een goede WIFI, goede besturingssystemen die up to date zijn, maar ook genoeg aanwezigheid van stopcontacten en werkplaatsen. Op die manier is ICT op een goede manier te implementeren.
Onderdeel van het ontwerpen van zo’n visie is om te kijken op welke manier je ICT gaat toepassen. Daar helpt het SAMR-model bij.
SAMR-model
Wat is de invloed van didactische inzet van ICT op het leren en de prestaties van leerlingen? Hoe innovatief is de inzet van ICT daadwerkelijk? Bottema (2012) schrijft op leervlak.nl hoe hij het SAMR-model uitlegt aan zijn tweedejaars studenten van de lerarenopleiding als onderdeel van een curriculum Educatie en ICT. Het SAMR-model van Puentedura helpt in het beschrijven van de didactische inzet van ICT. Het is geen ontwerpmodel, je gebruikt het als hulpmiddel tijdens het reflecteren op een leerpraktijk. Tijdens het ontwikkelen van een visie is dit dus ook een belangrijk onderdeel van het beschrijven van een visie. Waar wil je naar toe? Hoe gaat dat er uit zien? Op welke manier willen we dat vormgeven in de klas? Het model (zie afbeelding) bestaat uit vier niveaus:
- Substitution; Inzet van ICT ter vervanging van een hulpmiddel zonder verandering in de didactiek.
- Augmentation; Inzet van ICT ter vervanging van een hulpmiddel, dat leidt tot een versterking van de gebruikte didactiek.
- Modification; Inzet van ICT ten behoeve van herontwerp van leertaken.
- Redefinition; Inzet van technologie voor het ontwerpen van leertaken die zonder technologie niet mogelijk zijn.
Als je dus kijkt naar het vier in balans-model, dan zie je dat op het gebied van visie dit een belangrijk punt is. Ziet de school ICT ter vervanging van een hulpmiddel, of wil de school echt richting het inzetten van ICT ten behoeve van het herontwerp van leertaken of wil de school leertaken ontwerpen waar ICT leidend is en waar de leertaak zonder ICT niet meer weg te denken is?
Je ziet dus hoe belangrijk en complex een visie hebben en krijgen is. Als je hierna ook nog de medewerkers deskundig genoeg kan krijgen en er voor zorgt dat je een sterke infrastructuur hebt staan, dan ben je op de goede weg. Meer over deskundigheid van de leraar is te lezen in mijn eerste blog: Klik hier.
Tot slot mijn advies: koop niks, totdat je tot in de puntjes weet wat je er mee gaat doen!
Literatuurlijst
Bottema (2012). SAMR-model: hoe innovatief is de inzet van ICT in de les? Geraadpleegd op 11-5-2017 via http://www.leervlak.nl/index.php/icto/samr-model-hoe-innovatief-is-de-inzet-van-ict-in-de-les.html
Kennisnet (2015). Het Vier in balans-model: optimaal rendement met ict. Geraadpleegd op 11-5-2017 via https://www.kennisnet.nl/artikel/het-vier-in-balans-model-optimaal-rendement-met-ict/
Kind Leren Media 
Dag Jan, ik heb je blog met veel plezier gelezen! Je onderbouwt duidelijk waarom jij vindt dat een visie zo belangrijk is voor het implementeren van ICT in het onderwijs. Ik ben nog benieuwd naar de (indien aanwezige) visie van je stageschool. En hoe ga jij te werk met betrekking tot je onderwijsontwerp? Is het je gelukt om een visie helder te krijgen of ben je al aan het kijken naar de infrastructuur? Ga zo door Jan, ik kijk uit naar je volgende blog!
LikeLike
Beste Jan,
Het is mij natuurlijk niet ontgaan dat je een link maakte met mijn blogpost over het SAMR-model, waarvoor dank! Ik heb met interesse kennis genomen van je blogpost.
Het SAMR-model is zoals je schrijft een denkmodel waarmee je (nog te ontwerpen) leerpraktijken met didactische inzet van ICT kunt beschrijven of evalueren. Het ontwerpproces zelf gebeurt op basis van welke leerprocessen je zou willen ondersteunen: http://www.leervlak.nl/index.php/icto/lectorale-rede-jos-fransen-instrumentatie-van-betekenisvolle-interacties-tlt2015.html
We moeten overigens wel wat kanttekeningen maken bij dit model. Het is niet wetenschappelijk onderbouwd en bovendien stelt het een bepaalde hiërarchie voor: alsof substitutie minder is dan transformatie? Daarom is het belangrijk om te redeneren vanuit leerprocessen. Ik vind wel dat docenten in staat moeten zijn om ICT beredeneerd in te zetten ten behoeve van kennisoverdracht (docentgestuurd) en kennisconstructie (leerling centraal).
Nog iets over het Vier in Balans model. Je schrijft: “Het vier in balans-model heeft op een gestructureerde manier weergegeven op welke manier…”. En dat doet het 4iB-model juist niet m.i. Het lectoraat Teaching, Learning & Technology heeft ism Kennisnet onderzoek gedaan naar hoe scholen ‘in balans komen’: wanneer is er sprake van duurzaam geimplementeerde didactische inzet van ICT. Meer hierover op http://www.leervlak.nl/index.php/icto/acceptatie-en-duurzame-implementatie-van-de-didactische-inzet-van-ict.html en op https://inholland.nl/media/10118/elearningonderzoeksrapportage_acceptatie_en_implementatie_van_ict_final.pdf
Succes met het afronden van je minor en opleiding!
Groet,
Jeroen Bottema
LikeLike
Dag Jeroen,
Hartelijk dank voor je reactie! Prettig dat jij de kanttekening maakt bij het SAMR-model. Het was mij niet bekend dat deze theorie geen wetenschappelijke onderbouwing heeft. Iets om over na te denken voor onze docenten op de Pabo.
Bedankt ook voor je scherpe feedback op het stuk over het Vier-in-balans-model. Ik zal hier zeker nog naar gaan kijken en in een volgende blog op terug komen.
Dank!
Jan van der Lei
LikeGeliked door 1 persoon
Hoi Jan,
Wat schrijf je krachtige blogs die vooral theoretisch erg goed onderbouwd zijn. Je legt de theorie goed uit en ik denk als leerkrachten die theorie lezen, ze zeker begrijpen wat er mee wordt bedoeld. Welke visie heeft jouw stageschool op ICT en wat verandert er aan jouw eigen visie na het bestuderen van de theorie? Dit zou je eventueel kunnen verwerken in volgende blogs. Wat leuk dat je je instagram koppelt aan je website, leuk om die foto’s te zien!
Groeten,
Kirsty
LikeLike
Dag Jan,
Mooi dat je het SAMR model en de vier in balans terug laat komen en dat je hier kritisch naar kijkt. Je blog is een samenhangend verhaal waardoor het lekker leest.
Ook mooi om te zien dat je onderzoek hebt gedaan naar de visie van jou stage school waarvan blijkt dat die er weinig tot niet is. Mag jij die visie gaan schrijven op ICT gebied? Ik ben benieuwd!
Groeten,
Majenge
LikeLike
Pingback: ICT’ers vs Onderwijs | Kind Leren Media